انتقاد همراه با کمی ستایش نتایج بهتری به بار میآورد. کودک شما میخواهد که به او توجه کنید و میخواهد این توجه را از هر طریقی که میتواند به دست آورد. اگر دیدگاه شما منفی باشد، او از راههای منفی به هدف خود میرسد اما اگر شما روی نکات مثبت تمرکز کنید، در مقابل، رفتارهای خوب بیشتری دریافت خواهید کرد زیرا در این حالت کودک با رفتارهای مثبت خود سعی در جلب توجه شما خواهد داشت.
اگر به تشویق و تحسین کودکتان عادت ندارید ممکن است انجام آن برای اولین بار دشوار باشد اما هرچه بیشتر آن را انجام دهید برایتان طبیعیتر و آسانتر خواهد شد. شما به زودی در مییابید که تعریف و تمجید تاثیر قدرتمندی دارد که فقط شماری از آن میتواند یک رفتار جدید را شکل دهد و با مقداری کمتر تغییر ایجاد شده را حفظ کند. بعضی از والدین از وابسته شدن کودکان خود به تحسین نگرانند در مورد کودکی که بسیار کم مورد توجه والدین قرار میگیرد و یا همیشه در کانون توجه آنها بوده است نوع نادرستی از ستایش می تواند به وابستگی بیانجامد. اگر در هنگام تحسین کردن و پاداش دادن راهنماییهای زیر را به کار ببندید به زودی خواهید دید که این کار به عنوان یک روش تربیتی و انضباطی بسیار موثر است.
وقتی والدین به خاطر مشکلاتی که در مواجهه با رفتار کودک خود دارند از روان شناسان کودک مشورت میگیرند اغلب آنقدر درماندهاند که حتی نکته مثبتی هم برای گفتن ندارند. آنها شخصیت کودک را با کلماتی نظیر لجباز، تنبل و خودخواه توصیف می کنند. این یک حلقه معیوب است و راه به جایی نمیبرد. تغییر دادن شخصیت به مراتب از تغییر دادن رفتار مشکلتر است. وقتی برای تغییر دادن رفتار کودک تلاش میکنید احتمال موفقیت شما بیشتر است.
به بچهها نگویید "چه دختری خوبی" زیرا این جمله بدین معناست که هدف عبارت است از خوب بودن در تمام اوقات. مسلم است که این انتظار غیر ممکن است. به جای آن میتوانید بگویید "من از طرز حرف زدنت خوشم آمد". گفتن عبارت "پسر خوب" یا "دختر خوب" نمیتواند احساس مشخصی را به کودک القا کند مگر آنکه کودک نتواند آن را با رفتارهای خویش ارتباط دهد زیرا تصور هر کس از خود بر پایه تصوری که از اعمالش دارد، استوار است.
موثرترین راه برای آموزش رفتار خوب شکل دادن رفتار با تحسین است. این روش تربیتی باید به طور مداوم مورد استفاده قرار گیرد تا رضایت شما را از رفتارهای جدید فرزندتان نشان دهد.
مراقب باشید تا به رفتارهای خوب کودکتان توجه کرده آن را تحسین کنید و بدین وسیله قدمی کوچک در جهت تربیت کودک بردارید. اگر به فرزند خردسال گفتهاید که باید اسباب بازیهایش را پس از بازی کردن با آنها مرتب کند ولی او قبلاً هیچگاه این کار را انجام نداده است یشرفتهای کوچک او را نیز ستایش کنید. برای نمونه دفعه اول به خاطر برداشتن یکی از اسباب بازیها از کف اتاق و گذاشتن آن در کمد در حالی که سه یا چهار تای دیگر را رها کرده است از کودکتان تعریف کنید و به او آفرین بگویید "چه کار خوبی کردی که کامیونت را توی کمد اسباب بازیها گذاشتی. بگذار کمکت کنم تا بقیه را هم جمع کنی" دفعه بعد به خاطر جمع کردن دو قطعه از اسباب بازیهایش از او تعریف کنید و همینطور ادامه دهید تا رفتار کودک اصلاح شود.
برای دریافت پاسخهای بهتر نوع تحسین را با سن و اخلاق کودک متناسب کنید. برای نمونه در آغوش گرفتن، بوسیدن دیگر نشانههای عملی محبت همراه با کلمات مهرآمیز برای کودکان خردسال موثر هستند. اما در مورد کودکان بزرگتر بهتر است که از پیامهای سری استفاده کنیم زیرا این کودکان بسیار دوست دارند به طور خصوصی تشویق شوند. برای نمونه میتوانید با یک چشمک یا اشاره دست نشان دهید که به عمل خوبش توجه کردهاید. بعداً میتوانید در مورد رفتار سندیدهاش با یکدیگر صحبت کنید.
بیشتر کودکان بزرگتر یک لحن آمیخته با شوخی را به تعریف و تمجید مستقیم ترجیح می دهند. گفتن این جمله که "چه مستخدم با سلیقهای اینجا بوده است" پاسخ بهتری را در یک کودک دوازده ساله میانگیزد تا این جمله که "واقعاً رختخوابت را خیلی خوب مرتب کردهای" .
به خاطر داشته باشید که جملات تکراری خسته کننده میشوند. عبارات مشابهی که پشت سر هم استفاده میشوند تاثیر خود را از دست میدهند. خلاق باشید گاهی بهتر است یک یادداشت زیر بالش یا در کیف فرزندتان بگذارید و در آن از یک رفتار پسندیدهاش بطور خاص شکایت کنید.
تحسین کردن به خصوص در مورد کودکان خردسال وقتی موثرتر است که بدون معطلی صورت گیرد. نگذارید تا بین رفتار پسندیده او و پاسخ شما فاصله زیاد بیفتد، اگرچه کودکان بزرگتر قادرند این فاصله زمانی را درک کنند.
معمولا فاصله بین عمل کودک و واکنش ما میتواند با یک اشاره کوچک به موضوع پر شود. سپس در یادداشت روزانه رفتارهای خوب نوشته شود وقتی این یادداشت را به او نشانه میدهید چیزی هم به عنوان تحسین بگویید. مثلاً بگویید "وقتی میبینم به خواهرت هم کاغذ نقاشی می دی خیلی خوشحال میشم" البته لازم نیست که در یادداشتتان توضیحات کاملی بنویسید، بلکه رفته رفته عادت می کنید علامتی بگذارید که فقط برای خودتان معنی داشته باشد.
در مواردی که کودک فقط هنگام تحسین شدن مورد توجه والدینش قرار میگیرد به تدریج نسبت به آن احساس نیاز میکند. برخی از والدین نگران آنند که مبادا کودکشان فقط هنگامی که مورد توجه قرار میگیرند و تشویق میشوند، خوب رفتار کنند. برای رفع این مشکل بهترین کار این است که پس از جا افتادن یک رفتار جدید رفته رفته از میزان تعریف و تمجید بکاهیم و آن را به طور موردی انجام دهیم زیرا هر وقت کودک عملی شایسته انجام می دهد، والدینش برای تشویق کردن او حضور ندارند. موقعی که بطور اختصاصی و با دید مثبت روی رفتار فرزندتان نظر میدهید، به کودک کمک کنید تا یک دید مثبت نسبت به خود به دست آورد و مراقب اعمالش باشد. در همین موقع به کودک نشان دهید که حتی وقتی در حال بررسی رفتارش نیستید نیز به او ارزش میدهید و بدون هرگونه قید و شرطی دوستش دارید بغلش کنید و به او توجه کنید. به حرفهایش گوش دهید، برایش ارزش قائل شوید. به او اطمینان بدهید که لازم نیست برای به دست آوردن علاقه شما نگران باشد، چون در هر حال و همیشه از آن برخوردار است.
برچسب ها
ارسال دیدگاه
دیدگاه ها
آخرین مطالب
پربازدیدترین مطالب
